Monaster Świętych Borysa i Gleba w Grodnie
53°40′41″N 23°49′08″E/53,678056 23,818889 Cerkiew Świętych Borysa i Gleba w Grodnie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Miejscowość | |
| Rodzaj klasztoru |
męski |
| Eparchia | |
| Klauzura |
nie |
| Liczba mnichów (1931) |
7 |
| Obiekty sakralne | |
| Cerkiew | |
| Data budowy |
XV w. |
| Data zamknięcia |
po 1939 |
Położenie na mapie Grodna  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego  | |
| 53°40′41″N 23°49′08″E/53,678056 23,818889
| |
Monaster Świętych Borysa i Gleba – prawosławny męski klasztor funkcjonujący w Grodnie między XV a XVII stuleciem i ponownie od 1839 do II wojny światowej. W latach 1697–1839 należał do zakonu bazylianów.
Prawosławna męska wspólnota monastyczna w Grodnie powstała prawdopodobnie w II połowie XV stulecia przy starszej o czterysta lat cerkwi Świętych Borysa i Gleba na Kołoży[1][2]. Funkcjonowała do 1635, gdy świątynia ta przeszła w ręce unitów. W 1697 król Polski August II Mocny zezwolił wileńskiemu klasztorowi bazylianów na organizację nowego ośrodka klasztornego w Grodnie[1]. Według innego źródła unicki klasztor istniał już w 1612[2]. Nowe budynki klasztorne wzniesione przez unitów przeszły ponownie w ręce prawosławnych po synodzie połockim w 1839, gdy pod naciskiem władz carskich Kościół unicki na ziemiach litewskich i białoruskich przestał istnieć[1]. W 1854, wobec niebezpieczeństwa zawalenia się cerkwi Świętych Borysa i Gleba mnisi przenieśli się do budynków byłego klasztoru bernardynek, skasowanego wcześniej przez władze carskie. Główny kościół w tymże klasztorze zaadaptowano na monasterską cerkiew. Monaster funkcjonował do 1915, gdy mnisi udali się na bieżeństwo[1].
Po I wojnie światowej większa część mnichów wróciła do Grodna i ponownie urządziła swój klasztor w dotychczasowej siedzibie. Na jej terenie funkcjonowały dwie cerkwie, dwa budynki mieszkalne i zespół obiektów gospodarczych. Obszerny ogród klasztorny został wydzierżawiony władzom miejskim. Mnisi nadal dysponowali także starą cerkwią na Kołoży[1]. W dwudziestoleciu międzywojennym majątek klasztoru był mu stopniowo odbierany na rzecz państwa polskiego. W rękach monasteru pozostał jedynie majątek Kołoża, który miał stanowić podstawę utrzymania prawosławnego biskupa grodzieńskiego Aleksego. Oprócz tego mnisi zarabiali na życie poprzez wykonywanie rzemiosła, prowadzenie parafii i prowadząc niewielkie gospodarstwo[1]. W 1938 wspólnota liczyła pięciu mnichów i dwóch posłuszników[3]. W II Rzeczypospolitej o zwrot klasztoru w Grodnie ubiegały się bernardynki. Prawosławni mnisi liczyli się z możliwością rewindykacji obiektów, jednak ostatecznie nie doszło do niej z powodu wybuchu II wojny światowej[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g Pawluczuk U. A.: Życie monastyczne w II Rzeczypospolitej. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2007, s. 184–187. ISBN 978-83-7431-127-4.
- ↑ a b Grodnienskaja jeparchija
- ↑ Pawluczuk U. A.: Życie monastyczne w II Rzeczypospolitej. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2007, s. 350–351. ISBN 978-83-7431-127-4.